Qua weersomstandigheden hadden ze het zich niet beter kunnen wensen zaterdag, net over de Duitse grens in Millen-Selfkant. De dag waarop in de meest westelijke gemeente van Duitsland het nieuwste museum van de (Eu)regio geopend en ingezegend werd.
Een dag ook waarop niet alleen de temperatuur, maar ook de liefde voor Europa en de Euregio behoorlijk opliep, iets wat burgemeester Hessels van Echt-Susteren kennelijk inspireerde om nog een extra Europees getint nieuwtje te droppen.
Hulde voor initiatiefnemer Corsten
De dag begon op traditioneel Roomse wijze met een heilige mis in het dialect, gevolgd door een feestelijke zitting in de buitenlucht voor genodigden, waarna de opening van het museum en de bezichtiging volgden. Burgemeester Norbert Reyans van Selfkant mocht voor deze gelegenheid onder andere collega-burgemeesters ontvangen uit Gangelt, Sittard-Geleen en Susteren, plus een schepen (wethouder) namens de stad Maaseik. Veel lof was er voor voormalig burgemeester Herbert Corsten van Selfkant, in functie van 2004-2020, van wie het idee kwam voor een “Haus der Westgrenze”, en die bij zijn afscheid als burgemeester omwille van zijn grensoverschrijdende inzet ook al Ridder in de Orde van Oranje Nassau werd, tamelijk uitzonderlijk voor een Duits bestuurder.
Het internationale “Smalste Stukje”
Op een dag als deze worden grensoverschrijdende irritaties die zich zo af en toe manifesteren natuurlijk aan de kant gezet, en wordt vooral het hogere doel bezongen. Voor burgemeester Reyans was het, refererend naar de internationale ontwikkelingen, absoluut duidelijk dat anno 2024 meer dan ooit geldt: “Wir sind Europa”. Zijn evenknie uit Echt-Susteren kreeg de lachers op zijn hand toen hij stelde dat Nederland in het verleden weliswaar iets inleverde toen “de Zelfkantj” in 1963 weer terug ging naar Duitsland, maar dat het ook iets opleverde, namelijk dat het gebied rond Echt-Susteren het smalste stukje Nederland werd. In dat kader deed Hessels nog een extra duit in het zakje door te vermelden dat de Nederlandse, Belgische, Duitse en Luxemburgse Cittaslow-gemeenten in het nieuwe Haus der Westgrenze een bijeenkomst zullen houden. Zowel Echt-Susteren, Maaseik als Selfkant zijn als trilateraal gebied aangesloten bij dit internationaal samenwerkingsverband. Daarmee krijgt de streek nog een extra internationale impuls want in 2027 komen ook al de diverse Neustadten in Europa op bezoek in Nieuwstadt.
Nederlandse studente met doorgezaagde Kever
In het museum ligt de visuele nadruk enerzijds op de periode 1949-1963 toen een groot gedeelte van de huidige gemeente Selfkant toebehoorde aan Nederland. Daarnaast zijn er ook heel wat historische vondsten te zien, afkomstig van de plaatselijke heemkundevereniging, die 75 jaar bestaat. Ook dat werd zaterdag gevierd. Maar het “Huis” wil nadrukkelijk meer zijn, Het wil ook focussen op het hedendaagse leven in een drielandenregio. Bij het concept en de inrichting is door de gemeente Selfkant eveneens over de grens gekeken. Zo werd bij de Hogeschool Zuyd de vraag neergelegd of een van de studenten soms interesse had om het museumconcept als afstudeerthema te kiezen. Charlotte Trautmann uit Gulpen (25, Duitse vader, Nederlandse moeder), zag dat wel zitten en ging aan de slag. Naast de nodige interactieve elementen, onder andere met een oude telefooncel waar via de hoorn informatie is te horen, kwam de studente op het idee een heuse VW-Kever doormidden te zagen. Hoe dit staaltje automobielhistorische heiligschennis uiteindelijk gestalte heeft kunnen krijgen, moet Charlotte het antwoord echter schuldig blijven: “Dat moet ik de burgemeester toch eens vragen”, lacht ze.
Afsluiting en nieuw begin
Met de opening van het museum komt een lange periode van voorbereiding ten einde. Een tijdspanne die langer duurde dan gepland door onder andere bouwtechnische tegenslagen, die het prijskaartje behoorlijk lieten oplopen. En ook nu is nog niet alles helemaal zoals het hoort. Het eerste wat de Nederlandse bezoeker opvalt is dat de diverse infopanelen eentalig Duits zijn, en dat op een paar meter van de grens. Zowel initiatiefnemer Corsten als conceptontwikkelaar Trautmann zeggen dat daar nog aan gewerkt wordt. Hoe dan ook kwamen de begrippen “afsluiting” en “nieuw begin/toekomst” herhaaldelijk terug in de diverse toespraken. In Millen leek op die manier zaterdag de wereld even “völlig in Ordnung”, een idylle die dus bevestigd werd door de weergoden.
